Różne teksty na temat wahadła Foucaulta

Strona jest nieaktywna od 2015 r. i zawiera nieaktualne informacje.
Ponieważ nadal odwiedza ją wiele osób, a jej tworzenie zajęło mi kilkanaście lat
i jest w dużym stopniu "zapisem kopalnym" mojej ówczesnej osobowości,
pozostawiam ją do celów archiwalnych.
Masz pytanie? Napisz do mnie.

Różności na temat wahadła Foucaulta

Od dawna obiecywałem sobie i czytelnikom mojej strony, że zamieszczę spis wszystkich opinii na temat wahadła Foucaulta, zasłyszanych bądź przeze mnie, bądź przez inne osoby pełniące dyżur przy tym urządzeniu, za pośrednictwem którego każdy może naocznie przekonać się, że Ziemia dokonuje obrotu wokół własnej osi. Zebrane wypowiedzi nie są na pewno wszystkimi, jakie padły na wieży Radziejowskiego we Fromborku w latach 1996 — 2000. Podzieliłem je na kilka kategorii. Zapraszam do lektury i… myślenia :)

Absurdalne

To może się wahać tylko w kierunku północ — południe
To nic nie znaczy, to jest jakieś artystyczne
To się huśta, bo ta wieża jest krzywa
Jak to się zatrzyma, to Ziemia się zatrzyma
Wahadło służy do określania stron świata
Dialog:
— To sprawdza.
— Co?
— Czy jest prąd.
To porusza wiatr w wieży
Pokazuje nachylenie osi ziemskiej do płaszczyzny orbity
Kompas
Księżyc i Ziemia
Dialog:
— Co to jest?
— Arbuz.
Tu jest chyba żyła wodna
To stoi na Ziemi! To się obraca! Falsyfikat?!
To uruchamia się pod wpływem ciepła
Dialog:
— Mamusiu, co to jest?
— Ale ekstra! To pokazuje pion! (szczególnie gdy jest w ruchu…)
To wyznacza południk
To jest rezonans
To jest taki cyrkiel astronomiczny
To jest wahadło, które kręci się w dzień z lewej na prawą
Nie ruszaj, bo się rozreguluje i Ziemia się zatrzyma
Dialog:
— Mamo, czy to Ziemia?
— Nie, bo się nie obraca. To zapewne Księżyc!
To wytwarza pole magnetyczne i oddziałuje z polem magnetycznym Ziemi
Kiedy wahadło się zatrzyma, to wieża się zawali
Ale fajny balonik
Zegar słoneczny (o prawdziwym zegarze słonecznym możesz poczytać tutaj)
Bomba

Dziwaczne

Co to za fikołek?
Podmuchaj, to się ruszy w bok
To jest wahadło Fuko. To jest na baterie, to się obraca i robią się w nim zboczenia
Kogo tam pochowali? (pytanie dziecka)
Pograłoby się w bilard
Czy pani przekłada te listewki co godzinę? (pytanie dotyczy dwóch czerwonych listew ułożonych w betonowym kręgu, wyznaczających pozorne przesunięcie płaszczyzny wahań — w rzeczywistości obrót Ziemi — w ciągu jednej godziny)
Jak on mówił, że to się nazywa? Wahadło Foka? (o przewodniku)

Coś w tym jest…

Wahadło zatacza elipsę, bo ruch Ziemi jest nieinercjalny (wahadło zatacza elipsę, bo opór powietrza, tarcie i inne czynniki powodują jego stopniowe zatrzymanie)
Wahadło zatacza elipsę, bo Ziemia się obraca (patrz wyżej)
To mierzy czas, wskazuje dzień i noc (jeśli ktoś się uprze, może za pośrednictwem wahadła mierzyć upływ czasu)
To zawiesili po to, aby każdy debil, który tędy przechodzi zastanawiał się, po co to wisi (bez komentarza…)
Dialog dziecka z ojcem:
— Tato, co to jest?
— Nie zadawaj głupich pytań, idziemy na górę (jeden z największych błędów rodziców to niedocenianie wyobraźni dzieci. Wbrew pozorom w wielu kwestiach związanych z fizyką są one znacznie bardziej pojętne od dorosłych. Któregoś razu obserwowałem dziewczynkę, na oko 9-10-letnią, która w prosty, ale całkowicie prawidłowy sposób tłumaczyła rodzicom zasadę działania wahadła!)
Dialog:
— Mamusiu, a co to jest?
— Wahadło.
— A co ono robi?
— Buja się.
— A dlaczego?
— Bo takie są prawa fizyki. (jedna z tych opinii, których nie sposób podważyć…)
Dialog:
— Co to jest?
— Wahadło.
— A dlaczego ono się waha?
— Bo wahadło ma to do siebie, że się waha. (i jeszcze jedna…)
Dialog:
— Co to jest?
— Sekundnik. (okres wahań fromborskiego wahadła wynosi nieco ponad 10 sekund)
To jest e…e…e… [to nie ulega wątpliwości :)]
Dialog:
— Co to jest?
— Miernik.
— Co to mierzy?
— Nie wiem.
Przyrząd do nabijania rozumu

Nadmieniam, że przy wahadle, na ścianie, znajduje się duża tablica, która w 3 językach (polskim, niemieckim i angielskim) opisuje (moim skromnym zdaniem nieco zbyt skrótowo) zasadę działania wahadła Foucaulta. Poza tym podczas wakacji każdego dnia można na wieży Radziejowskiego napotkać co najmniej jedną osobę z "Wakacji w Planetarium", która chętnie udzieli wszelkich objaśnień na temat wahadła. Pamiętajmy, że do niedawna było to jedyne tego typu urządzenie w Polsce, zamontowane na stałe (tutaj znajdziesz spis wszystkich aktualnie funkcjonujących w Polsce wahadeł Foucaulta), ale wciąż największe, zatrzymajmy się więc przy nim chociaż na chwilę podczas wędrówki na taras widokowy i poświęćmy kilka minut na zrozumienie zasady jego działania. Przyjrzyjmy się, w jakiej odległości między obiema czerwonymi listwami "znajduje" się płaszczyzna wahań, a schodząc po kilkunastu minutach z tarasu porównajmy zmianę (pozorną!) położenia tejże płaszczyzny. Przekonamy się wtedy na własne oczy, że "jednak się kręci". Zapraszam do Fromborka!

Niestety, jest kilka rzeczy, na które należy uważać. Po pierwsze: zwracajmy uwagę na to, co mówi przewodnik i nie ufajmy mu bezgranicznie. Wyjaśnienia proponowane przez niektórych (nie wszystkich!) nadają się czasami do zapisania w naszym zeszycie :) Po drugie: na jednej z polskich witryn WWW znalazłem takie oto objaśnienie zasady działania wahadła Foucaulta: wielka kula zawieszona na stalowej linie, która zmienia płaszczyznę swego ruchu, tak jak ziemia obracająca się wokół własnej osi. Z opisu tego wynika, że płaszczyzna wahań ulega zmianie w przestrzeni, a to nie jest prawdą. Poza tym nie za bardzo rozumiem sformułowanie, względem czego Ziemia zmienia płaszczyznę swego ruchu wirowego. Pomijam fakt, że nazwa naszej planety powinna rozpoczynać się od wielkiej litery…

Wszelkie uwagi i komentarze na powyższy temat proszę kierować do autora strony.