Różności na temat wahadła Foucaulta
Od dawna obiecywałem sobie i czytelnikom mojej strony, że
zamieszczę spis wszystkich opinii na temat wahadła
Foucaulta, zasłyszanych bądź przeze mnie, bądź przez inne osoby pełniące
dyżur przy tym urządzeniu, za pośrednictwem którego każdy może naocznie
przekonać się, że Ziemia dokonuje obrotu wokół własnej osi. Zebrane
wypowiedzi nie są na pewno wszystkimi, jakie padły na wieży Radziejowskiego
we Fromborku w latach 1996 — 2000. Podzieliłem je na kilka kategorii.
Zapraszam do lektury i… myślenia :)
Absurdalne
- To może się wahać tylko w kierunku północ — południe
- To nic nie znaczy, to jest jakieś artystyczne
- To się huśta, bo ta wieża jest krzywa
- Jak to się zatrzyma, to Ziemia się zatrzyma
- Wahadło służy do określania stron świata
- Dialog:
— To sprawdza.
— Co?
— Czy jest prąd.
- To porusza wiatr w wieży
- Pokazuje nachylenie osi ziemskiej do płaszczyzny orbity
- Kompas
- Księżyc i Ziemia
- Dialog:
— Co to jest?
— Arbuz.
- Tu jest chyba żyła wodna
- To stoi na Ziemi! To się obraca! Falsyfikat?!
- To uruchamia się pod wpływem ciepła
- Dialog:
— Mamusiu, co to jest?
— Ale ekstra! To pokazuje pion! (szczególnie gdy jest w
ruchu…)
- To wyznacza południk
- To jest rezonans
- To jest taki cyrkiel astronomiczny
- To jest wahadło, które kręci się w dzień z lewej na prawą
- Nie ruszaj, bo się rozreguluje i Ziemia się zatrzyma
- Dialog:
— Mamo, czy to Ziemia?
— Nie, bo się nie obraca. To zapewne Księżyc!
- To wytwarza pole magnetyczne i oddziałuje z polem magnetycznym
Ziemi
- Kiedy wahadło się zatrzyma, to wieża się zawali
- Ale fajny balonik
- Zegar słoneczny (o prawdziwym zegarze słonecznym możesz poczytać tutaj)
- Bomba
Dziwaczne
- Co to za fikołek?
- Podmuchaj, to się ruszy w bok
- To jest wahadło Fuko. To jest na baterie, to się obraca i robią się w
nim zboczenia
- Kogo tam pochowali? (pytanie dziecka)
- Pograłoby się w bilard
- Czy pani przekłada te listewki co godzinę? (pytanie dotyczy dwóch
czerwonych listew ułożonych w betonowym kręgu, wyznaczających pozorne
przesunięcie płaszczyzny wahań — w rzeczywistości obrót Ziemi — w ciągu
jednej godziny)
- Jak on mówił, że to się nazywa? Wahadło Foka? (o
przewodniku)
Coś w tym jest…
- Wahadło zatacza elipsę, bo ruch Ziemi jest nieinercjalny (wahadło
zatacza elipsę, bo opór powietrza, tarcie i inne czynniki powodują jego
stopniowe zatrzymanie)
- Wahadło zatacza elipsę, bo Ziemia się obraca (patrz wyżej)
- To mierzy czas, wskazuje dzień i noc (jeśli ktoś się uprze, może za
pośrednictwem wahadła mierzyć upływ czasu)
- To zawiesili po to, aby każdy debil, który tędy przechodzi zastanawiał
się, po co to wisi (bez komentarza…)
- Dialog dziecka z ojcem:
— Tato, co to jest?
— Nie zadawaj głupich pytań, idziemy na górę (jeden z największych
błędów rodziców to niedocenianie wyobraźni dzieci. Wbrew pozorom w wielu
kwestiach związanych z fizyką są one znacznie bardziej pojętne od
dorosłych. Któregoś razu obserwowałem dziewczynkę, na oko 9-10-letnią,
która w prosty, ale całkowicie prawidłowy sposób tłumaczyła rodzicom
zasadę działania wahadła!)
- Dialog:
— Mamusiu, a co to jest?
— Wahadło.
— A co ono robi?
— Buja się.
— A dlaczego?
— Bo takie są prawa fizyki. (jedna z tych opinii, których nie sposób
podważyć…)
- Dialog:
— Co to jest?
— Wahadło.
— A dlaczego ono się waha?
— Bo wahadło ma to do siebie, że się waha. (i jeszcze
jedna…)
- Dialog:
— Co to jest?
— Sekundnik. (okres wahań fromborskiego wahadła wynosi nieco ponad 10
sekund)
- To jest e…e…e… [to nie ulega wątpliwości :)]
- Dialog:
— Co to jest?
— Miernik.
— Co to mierzy?
— Nie wiem.
- Przyrząd do nabijania rozumu
Nadmieniam, że przy wahadle, na ścianie, znajduje się duża
tablica, która w 3 językach (polskim, niemieckim i angielskim) opisuje (moim
skromnym zdaniem nieco zbyt skrótowo) zasadę działania wahadła Foucaulta.
Poza tym podczas wakacji każdego dnia można na wieży Radziejowskiego napotkać
co najmniej jedną osobę z "Wakacji w Planetarium", która chętnie udzieli
wszelkich objaśnień na temat wahadła. Pamiętajmy, że do niedawna było to
jedyne tego typu urządzenie w Polsce, zamontowane na stałe (tutaj znajdziesz spis wszystkich aktualnie
funkcjonujących w Polsce wahadeł Foucaulta), ale wciąż największe,
zatrzymajmy się więc przy nim chociaż na chwilę podczas wędrówki na taras
widokowy i poświęćmy kilka minut na zrozumienie zasady jego działania. Przyjrzyjmy się, w
jakiej odległości między obiema czerwonymi listwami "znajduje" się
płaszczyzna wahań, a schodząc po kilkunastu minutach z tarasu porównajmy
zmianę (pozorną!) położenia tejże płaszczyzny. Przekonamy się wtedy na
własne oczy, że "jednak się kręci". Zapraszam do Fromborka!
Niestety, jest kilka rzeczy, na które należy uważać. Po pierwsze:
zwracajmy uwagę na to, co mówi przewodnik i nie ufajmy mu bezgranicznie.
Wyjaśnienia proponowane przez niektórych (nie wszystkich!) nadają się
czasami do zapisania w naszym zeszycie :) Po drugie: na jednej z
polskich witryn WWW znalazłem takie oto objaśnienie zasady działania wahadła
Foucaulta: wielka kula zawieszona na stalowej linie, która zmienia
płaszczyznę swego ruchu, tak jak ziemia obracająca się wokół własnej osi.
Z opisu tego wynika, że płaszczyzna wahań ulega zmianie w przestrzeni, a to
nie jest prawdą. Poza tym nie za bardzo rozumiem sformułowanie, względem
czego Ziemia zmienia płaszczyznę swego ruchu wirowego. Pomijam fakt, że nazwa
naszej planety powinna rozpoczynać się od wielkiej litery…
Wszelkie uwagi i komentarze na powyższy temat proszę kierować do autora
strony.
[ Zasada działania wahadła
| Fromborskie wahadło Foucaulta | Wzgórze Katedralne we Fromborku | Frombork ]
[ Strona główna | Informacje techniczne | Nowości | Mapa strony | PGP
]
Ostatnia aktualizacja: 12 lipca 2001
© 1999–2018 by Tomasz Lewicki