Centralne zaćmienia Słońca widoczne w Polsce w III tysiącleciu

Postanowiłem rozwinąć pomysł prezentacji zjawisk zaćmieniowych widocznych w Polsce w ciągu najbliższych kilkunastu lat. Tym razem jednak sięgam w odległą przyszłość. Na tej stronie znajdziesz bowiem wyszczególnienie oraz mapy przebiegu wszystkich centralnych zaćmień Słońca widocznych dla mieszkańców Polski w jej obecnych granicach w ciągu nadchodzącego tysiąca lat. W tym miejscu należy się Czytelnikowi małe wyjaśnienie. O ile wykaz zaćmień w latach 2001 — 2015 może jeszcze mieć jakieś znaczenie "praktyczne", to podobny spis zaćmień widocznych przez następne 10 stuleci jest dla miłośników astronomii po prostu ciekawostką i z taką właśnie intencją został przeze mnie stworzony.

Przy tworzeniu wykazu korzystałem z artykułów Romana Fangora: "Kiedy nastąpi najbliższe całkowite zaćmienie Słońca widoczne w Polsce?", opublikowanego w "Uranii" (nr 9/1988) oraz dwuczęściowego artykułu "Centralne zaćmienia Słońca widoczne w Polsce w latach 2201 — 3000" ("Urania" 7-8/1990 i 9/1990). Bardzo pomocna była dla mnie korespondencja z dr Markiem Zawilskim, specjalistą w dziedzinie wszelkiego typu zjawisk zakryciowych. Jego szczególnym zainteresowaniem cieszą się zjawiska historyczne. Właściwe obliczenia i mapy zostały wykonane programem Occult, zaś rysunki zmodyfikowane przy pomocy programu Paint Shop Pro (wersja 7.01), GIMP (wersja 1.1.24 dla Windows) oraz Irfan View 32 (wersja 3.33).

Opisowi każdego zjawiska towarzyszą 2 mapy: ogólna (przedstawia przebieg zaćmienia dla Ziemi jako całości) oraz szczegółowa (przebieg pasa zaćmienia centralnego na obszarze Polski). Na mapie ogólnej czerwone linie wyznaczają granice pasa zaćmienia centralnego (cakowitego lub obrączkowego), niebieskie natomiast — granice widoczności zaćmienia w ogóle. Na mapie szczegółowej zaznaczone są większe miasta Polski oraz kraje ościenne. Żółtym kolorem oznaczony jest pas zaćmienia centralnego. Linia dzieląca pas na dwie równe części to tzw. linia centralna — dla obserwatora znajdującego się na niej zaćmienie obrączkowe lub całkowite trwa najdłużej. Im dalej od linii centralnej w kierunku granic pasa, tym krótsza jest faza obrączkowa lub całkowita. Na granicach pasa czas trwania zaćmienia centralnego wynosi zero (tzw. zaćmienie brzegowe), zaś poza liniami wyznaczającymi granice pasa zaćmienie widoczne jest jako częściowe o fazie malejącej w miarę oddalania się od granic. Faza zaćmienia zdefiniowana jest jako stosunek kątowej średnicy tarczy Księżyca do tarczy Słońca w momencie maksymalnego zaćmienia.

Zanim jednakże przystąpisz, Szanowny Czytelniku, do studiowania poniższego wykazu, wskazane jest, byś zapoznał się z tekstem, który znajduje się w tym miejscu. Przewidywanie zjawisk astronomicznych mających nastąpić w odległej przyszłości nie jest sprawą tak łatwą, jak osobie postronnej mogłoby się z początku wydawać. Wiarygodność poniższych obliczeń jest ograniczona, podchodź więc do nich dosyć krytycznie. Gdy już zdasz sobie sprawę z niektórych pułapek, jakie można napotkać podczas obliczania przebiegów przyszłych zjawisk astronomicznych, możesz zapoznać się z krótką statystyką centralnych zaćmień Słońca w III tysiącleciu. Przyjemnej lektury!